Nông sản, Thực phẩm, Tin tức & Sự kiện
Đấu tranh để đạt được mục tiêu xuất khẩu rau quả
VCN- Do xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc gặp khó khăn nhất định nên xuất khẩu rau quả năm nay dự kiến chỉ đạt khoảng 3,2 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với mục tiêu khoảng 3,8 – 4 tỷ USD đề ra từ đầu năm. Để nâng cao giá trị gia tăng, ngành rau quả Việt Nam cần tập trung chế biến theo chiều sâu cũng như đa dạng hóa thị trường.
Sầu riêng sắp vượt thanh long
Theo Tổng cục Hải quan, trong tháng 9/2022, giá trị xuất khẩu hàng rau quả đạt 250 triệu USD, tăng 8,1% so với tháng 9 năm 2021. Tuy nhiên, 9 tháng đầu năm 2022, giá trị xuất khẩu hàng rau quả đã ước đạt 2,45 tỷ USD, giảm 11,1% so với cùng kỳ năm 2021.
Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, trong cơ cấu mặt hàng rau quả xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2022, mặt hàng trái cây dẫn đầu về giá trị xuất khẩu đạt 1,36 tỷ USD, giảm 21% so với cùng kỳ năm 2021. Đáng chú ý, trong khi xuất khẩu thanh long có giá trị lớn nhất giảm mạnh thì giá trị xuất khẩu chuối và sầu riêng lại tăng mạnh.
Sản phẩm chế biến là nhóm hàng lớn thứ hai trong cơ cấu rau quả xuất khẩu. Trong 8 tháng đầu năm 2022, giá trị xuất khẩu nhóm hàng này đạt 660,9 triệu USD, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm 2021. “Nhu cầu về rau quả chế biến trên toàn cầu đã tăng lên, nhưng Việt Nam mới chỉ đáp ứng được với tỷ trọng thấp. ”, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cho biết.
Ở góc độ thị trường xuất khẩu, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam đánh giá, 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu rau quả sang nhiều thị trường như Mỹ, Nhật Bản. , và EU đều tăng mạnh. Thị trường tăng 100%, tuy nhiên xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc lại giảm mạnh.
Phân tích sâu về mặt hàng xuất khẩu, theo ông Nguyên, hiện nay, trái cây xuất khẩu chủ lực hàng đầu của Việt Nam là thanh long với kim ngạch trên 1 tỷ USD / năm, tiếp đến là các mặt hàng như xoài, nhãn, bưởi, chôm chôm, măng cụt.
“Đáng chú ý, sầu riêng sẽ là mặt hàng xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam với kim ngạch kỳ vọng vượt qua thanh long, đạt khoảng 2 tỷ USD / năm”, ông Nguyên nói.
Ông cho biết: “Trung Quốc đã chính thức cấp phép cho sầu riêng Việt Nam được nhập khẩu chính ngạch. Thời gian gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu xuất khẩu hàng trăm tấn sầu riêng sang Trung Quốc, được người tiêu dùng nước này đón nhận. Mỗi năm, Trung Quốc chi tới 4 tỷ USD cho sản phẩm sầu riêng” trong đó Thái Lan chiếm 90%, 10% còn lại chia cho Việt Nam và Malaysia, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý, chi phí vận chuyển thấp nên tăng khả năng cạnh tranh đáng kể ”.
Phụ thuộc quá nhiều vào các thị trường lớn
Việc triển khai các hiệp định FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), FTA Việt Nam – EU (EVFTA) … được ông Nguyên ghi nhận là đã giúp ích cho sản phẩm.
Rau quả Việt Nam tăng sức cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, năm nay do thị trường Trung Quốc gặp khó khăn đáng kể khi nước này vẫn duy trì chính sách “Zero Covid” nên dự báo xuất khẩu rau quả cả năm chỉ đạt khoảng 3,2 tỷ USD, giảm 10% so với năm 2021. Đây là con số khá khiêm tốn so với mục tiêu xuất khẩu 3,8 – 4 tỷ USD đặt ra từ đầu năm.
Theo ông Đỗ Quốc Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương), mặc dù là một trong 13 mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam nhưng xuất khẩu rau quả của Việt Nam chỉ chiếm khoảng 1,4%. tổng nhập khẩu rau quả của thế giới. Nhiều thị trường vẫn chưa được các doanh nghiệp Việt Nam khai thác hết. Chẳng hạn như Nhật Bản, mỗi năm nước này phải nhập khẩu 20 tỷ USD rau quả. Rau quả Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản chỉ chiếm khoảng 3% tổng kim ngạch nhập khẩu, đây là con số quá thấp nên cần đẩy mạnh khai thác.
Đáng chú ý, ngay tại thị trường Trung Quốc, ông Hùng phân tích, mặc dù Việt Nam xuất khẩu số lượng lớn rau quả sang thị trường này nhưng con số còn khá khiêm tốn so với tiềm năng. Khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam tại Trung Quốc chưa cao. Mỗi năm, Trung Quốc cần nhập khẩu khoảng 1 tỷ USD chuối, trong đó Philippines hiện chiếm 50% thị phần, Campuchia chiếm 20%, Việt Nam chỉ chiếm 16%. Về măng cụt, Trung Quốc nhập khẩu 800 triệu USD / năm, riêng Thái Lan là 700 triệu USD.
“Sản phẩm thanh long của Việt Nam có lợi thế tại thị trường Trung Quốc, nhưng nước này cũng đang tổ chức trồng thanh long với diện tích tăng mạnh. Doanh nghiệp Việt Nam cần tỉnh táo nắm bắt thông tin để điều chỉnh cho phù hợp”, ông Hùng nói.
Một trong những hạn chế của xuất khẩu rau quả được lãnh đạo Vụ Thị trường châu Á – châu Phi chỉ ra là thị trường chưa đa dạng, còn quá phụ thuộc vào các thị trường lớn; khi thị trường lớn gặp khó khăn đã ảnh hưởng ngay đến xuất khẩu của Việt Nam.
“Trong bối cảnh xuất khẩu đang chững lại, việc tăng cường chế biến sâu và đa dạng hóa thị trường thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại chuyên biệt cho các sản phẩm rau quả là rất quan trọng. Doanh nghiệp cần làm ăn bài bản, nâng cao năng lực cạnh tranh để có thể xuất khẩu rau quả vào các thị trường khó tính ”, ông Hùng nói.
Đại diện Cục Xuất nhập khẩu cũng cho biết: “Ngành rau quả Việt Nam cần tiếp tục chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu sản phẩm theo hướng tăng sản phẩm chế biến, giảm xuất khẩu sản phẩm tươi sống. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ chế biến, bảo quản sau thu hoạch và phát triển dịch vụ hậu cần vận chuyển rau quả ”.