XU HƯỚNG SỬ DỤNG TRÁI CÂY ĐÔNG LẠNH ĐÔNG NAM Á TRONG CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và thay đổi khẩu vị tiêu dùng sau đại dịch, trái cây đông lạnh Đông Nam Á đang dần khẳng định vị thế trong ngành chế biến thực phẩm thế giới. Với sự đa dạng sinh học, điều kiện khí hậu nhiệt đới thuận lợi và nhu cầu tiêu dùng bền vững ngày càng gia tăng, năm 2025 đánh dấu một bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành chế biến trái cây trong khu vực. Dưới đây là các xu hướng nổi bật:

Trái cây chế biến sâu trở thành mũi nhọn xuất khẩu

Một trong những điểm sáng lớn nhất của năm 2025 là sự chuyển dịch mạnh mẽ từ xuất khẩu trái cây tươi sang các sản phẩm chế biến sâu như: sấy thăng hoa, đông lạnh (IQF), nước ép cô đặc, puree, mứt, nước trái cây lên men, v.v…

Có hai lý do giải thích cho xu hướng này. Thứ nhất, thị trường quốc tế (như EU, Mỹ, Nhật Bản) yêu cầu cao về an toàn thực phẩm, bảo quản dài ngày và nguồn gốc rõ ràng. Thứ hai, giá trị gia tăng sau khi chế biến sâu cao hơn nhiều lần so với sản phẩm tươi, giúp cải thiện lợi nhuận nông dân và doanh nghiệp.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, năm 2024 kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt gần 5,7 tỷ USD, và mục tiêu năm 2025 là cán mốc 8 tỷ USD, trong đó sản phẩm chế biến chiếm hơn 25% tổng kim ngạch.

HHF TRAI CAY DONG LANH IQF — Sử dụng trái cây đông lạnh Đông Nam Á trong chế biến thực phẩm là xu hướng của thế giới (Ảnh minh hoạ)

Trái cây đông lạnh nhiệt đới trở thành “ngôi sao nguyên liệu”

Trái cây đông lạnh – đặc sản của Đông Nam Á như: sầu riêng, xoài, chanh dây, mít, thanh long, dứa, ổi, nhãn…đang có tốc độ tiêu thụ mạnh trên toàn cầu. Từ những nguyên liệu này, các doanh nghiệp tạo ra hàng loạt sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Đơn cử như:

Sầu riêng: kem sầu riêng, bánh mochi nhân sầu riêng, nhân bánh
Xoài: nước ép, xoài sấy dẻo, mứt xoài, smoothie đóng chai.
Chanh dây: sốt chanh dây, trà trái cây vị chanh dây, syrup.

Đặc biệt, Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất, nhưng đồng thời thị trường EU và Bắc Mỹ lại có xu hướng chuộng xoài, thanh long và nước ép nhiệt đới.

Tiện lợi kết hợp sức khỏe: tiêu chí vàng cho sản phẩm mới

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt về xu hướng tiêu dùng: thực phẩm không chỉ ngon mà còn phải tốt cho sức khỏe và dễ sử dụng.

Các sản phẩm nổi bật:

Smoothie đóng chai từ trái cây lên men tự nhiên.
Trà trái cây lạnh kết hợp các loại trái cây bản địa như tắc, ổi, mãng cầu, vải.
Snack trái cây sấy giòn/sấy dẻo thay thế kẹo và bánh kém lành mạnh.

HHF SẦU RIÊNG ĐÔNG LẠNH IQF — Sản phẩm sầu riêng IQF của Hùng Hậu Foods

Người tiêu dùng trẻ (Gen Z và Millennials) ưu tiên chất lượng dinh dưỡng, bao bì bắt mắt, và câu chuyện nguồn gốc sản phẩm. Điều này buộc doanh nghiệp không chỉ đầu tư vào sản phẩm, mà còn vào truyền thông thương hiệu và trải nghiệm người dùng.

Công nghệ chế biến hiện đại là đòn bẩy cạnh tranh

Để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và bảo toàn dưỡng chất của trái cây, các doanh nghiệp chế biến trong khu vực đang đầu tư vào:

Công nghệ sấy thăng hoa (FD): giữ nguyên màu, mùi và dinh dưỡng, dùng cho thị trường cao cấp.
Cấp đông nhanh IQF: đáp ứng yêu cầu chuỗi siêu thị và nhà hàng tại Hàn Quốc, Nhật, châu Âu. Tại Việt Nam, Công ty Cổ phần Thực phẩm Hùng Hậu (Hùng hậu Foods)- với hơn 10 năm kinh nghiệm, đã và đang là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong xuất khẩu, sản xuất và chế biến nông sản có ứng dụng công nghệ cấp đông nhanh IQF. Sản phẩm của Hùng Hậu Foods đã có mặt hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời đạt các tiêu chuẩn quốc tế.
Chiết xuất enzyme và cô đặc sinh học: áp dụng cho sản phẩm dược – thực phẩm chức năng từ trái cây như: mít xanh, vỏ bưởi, trái nhàu.

Bên cạnh đó, sự phát triển của AI và IoT trong nông nghiệp thông minh giúp kiểm soát độ chín, hàm lượng đường, độ acid của trái cây trước khi chế biến, nâng cao chất lượng đầu vào.

Thị trường xuất khẩu đa dạng hơn – tiêu chuẩn khắt khe hơn

Ngoài Trung Quốc – vốn là thị trường truyền thống, trái cây chế biến từ Đông Nam Á đang mở rộng sang các thị trường khó tính:

EU: ưu tiên sản phẩm hữu cơ, có chứng nhận như Global G.A.P, HACCP, BRC.
Mỹ: ưu tiên truy xuất nguồn gốc rõ ràng, chỉ chấp nhận nhà máy có FDA.
Nhật – Hàn: yêu cầu cao về vệ sinh an toàn thực phẩm, kích thước bao bì, thông tin minh bạch.

Sự cạnh tranh trong ngành đòi hỏi các doanh nghiệp không chỉ nâng cấp quy trình sản xuất, mà còn phải đồng hành với nông dân xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn.

HHF NHÀ MÁY RAU CỦ HÙNG HẬU — Công ty TNHH Rau Quả Hùng Hậu (nhà máy HFV) đặt tại tỉnh Đồng Tháp, chuyên sản xuất và chế biến trái cây và rau củ đông lạnh

Tăng cường liên kết vùng – phát triển vùng nguyên liệu bền vững

Một xu hướng quan trọng trong năm 2025 là liên kết giữa doanh nghiệp – nông dân – Hợp tác xã để xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng cao. Ví dụ:

Các vùng nguyên liệu xoài ở Đồng Tháp, thanh long ở Long An, sầu riêng ở Cần Thơ…đã có mã vùng trồng, giúp dễ dàng truy xuất nguồn gốc khi xuất khẩu.
Doanh nghiệp đầu tư giống, hướng dẫn kỹ thuật, thu mua ổn định giúp nông dân có đầu ra vững chắc.

Đây là chìa khóa để bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định – chất lượng đồng đều – truy xuất thuận tiện, đáp ứng nhu cầu chế biến quy mô lớn.

Với lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng và sự đa dạng sinh học, trái cây Đông Nam Á, đặc biệt là trái cây đông lạnh Việt Nam đang trên đà trở thành nguồn nguyên liệu chiến lược cho ngành chế biến thực phẩm toàn cầu. Nhìn chung, xu hướng tiêu thụ trái cây đông lạnh Đông Nam Á năm 2025 là:

Xu hướng tiêu dùng thay đổi theo hướng tốt cho sức khỏe và tiện lợi.
Công nghệ chế biến hiện đại trở thành tiêu chuẩn.
Doanh nghiệp phải thích ứng với các thị trường khó tính hơn.

Để khai thác tối đa tiềm năng này, các công ty trong khu vực, trong đó có công ty Cổ phần Thực phẩm Hùng Hậu (Hùng Hậu Foods) hiện đã đầu tư vùng nguyên liệu, ứng dụng công nghệ, xây dựng thương hiệu đến nâng cao năng lực xuất khẩu để đáp ứng xu hướng này.

Tài liệu tham khảo